لايه برداري يا خانه تکاني پوست

پوست اولين جايي است که مورد قضاوت ديگران قرار مي گيرد پس رسيدگي به آن، اهميت بالايي دارد. اگر رسيدگي به پوستان در اولويت اول کارهاي شما قرار دارد به پيلينگ يا لايه برداري پوست « نه » نگوييد! و به عنوان راهي ميان بر به آن نگاه کنيد. راهي که مي تواند حکم يک خانه تکاني را تا رسيدن به پوستي صاف و درخشان، داشته باشد.
لايه برداري انواعي دارد که به جز روش ساده و ملايم آن، مابقي بايد توسط پزشک متخصص پوست انجام شود.
لايه برداري شيميايي، لايه برداري فيزيکي و لايه برداري توسط دستگاه ليزر، روش هاي مختلف لايه برداري است.
به طور خلاصه، لايه برداري شيميايي با کرم هاي لايه برداري که با عنوان AHA شناخته مي شوند. انجام مي گيرد و بسته به غلظت ماده موثره، دفعات مصرف و مدت زماني که روي پوست مي مانند، لايه برداري سطحي تر يا عميق تري انجام مي دهند. اما در روش پيلينگ مکانيکي ياميکرو درم ابريژن، پوست با وسايل الکترومکانيکي خاصي ساييده مي شود. اين روش در رفع جاي جوش ها و لک هاي عميق تر موثر است.
در پيلينگ ليزري نيز همانطور که از نامش پيداست از دستگاه ليزر براي لايه برداري پوست استفاده مي شود.
هر يک از روش هايي که ذکر شد، کار لايه برداري پوست را انجام مي دهند اما تفاوت عمده آنها با يکديگر، شدت و عمق لايه برداري پوست است. بنابراين اگر جاي جوش و لک هاي عميقي داريد و فکر مي کنيد پوستتان به لايه برداري عمقي تري احتياج دارد، حتماً به پزشک متخصص پوست مراجعه کنيد. اما اگر پوستتان با يک لايه برداري ساده يعني از بين رفتن لايه شاخي و مرده پوست به ظاهري درخشان و شفاف تبديل مي شود، بهتر است از يک داروخانه معتبر، کرم هاي لايه برداري که غلظت 10 درصد يا کمتر را دارند خريداري کنيد و مطابق دستور العمل دست به کار شويد.
ناگفته نماند با انجام لايه برداري، پوست مانند نوزادي که 24 ساعته به مراقبت احتياج دارد، حساس و زود رنج مي شود بنابراين با اينکه گفته مي شود همه فصول سال، وقت مناسبي براي لايه برداري پوست صورت است اما فصل پاييز و زمستان و اوايل بهار، به دليل آنکه طول روز کوتاه تر است و اشعه خورشيد از نفوذ کمتري برخوردار است و از طرفي ممکن است شخص ساعات طولاني تري را در منزل يا مکان سر پوشيده سپري کند براي لايه برداري مناسب تر است و احتمال آسيب رساندن تابش اشعه خورشيد به پوستي که در اثر لايه برداري حساس شده، کمتر است.
با توجه به اينکه دوره ترميم و بازسازي و سلول هاي پوستي يک ماه است. براي جواني و طراوت مداوم پوست، تکرار پيلينگ هر سه يا شش ماه يک بار توصيه مي شود چون با لايه برداري منظم پوست، روند رشد سلول هاي جديد افزايش مي يابد.

توقف پيري با آلفاهيدرکسي اسيدها

تحقيقاتي که دانشمندان بر نحوه متوقف کردن روند پيري انجام داده اند نشان مي دهد، لايه برداري پوست با آلفا هيدروکسي اسيدها روند پيري پوست را متوقف مي کند يا به تأخير مي اندازد.
اين سوال پيش مي آيد که آلفاهيدروکسي اسيدها چه نوع لايه بردارهايي هستند و چگونه روند پيري را کند مي کنند؟
آلفا هيدروکسي اسيدها همان ترکيباتي هستند که منشأ گياهي يا طبيعي دارند؛ مانند نيشکر، سيب، انگور، مرکبات و شير.
البته سابقه استفاده از اسيدهاي زيبايي طبيعي به قرن ها پيش باز مي گردد؛ يعني زماني که کلئوپاترا در شير حمام مي کرد. هر چند اين ملکه از تأثير علمي شير روي پوست آگاهي نداشت اما محققي به نام وان اسکات و همکارانش از فيلادلفيا کساني بودند که استفاده از اين مواد را بار ديگر مطرح کردند. آنان اثرات مثبت آلفاهيدروکسي اسيد را بررسي و يک سري مطالب علمي در اين باره منتشر کردند. از گروه هيدروکسي اسيدها، گليکوليک اسيد بيشترين استفاده را دارد که اين ماده از مشتقات نيشکر است. البته بعضي از توليدکنندگان، فرآورده هاي آلفاهيدرکسي را بر پايه ي اسيد لاکتيک ( از شير )، اسيد سيتريک ( مرکبات ) و اسيدهاي ديگر يا ترکيبي از اين اسيدها با گلکوليک اسيد مي سازند. آلفا هيدرکسي اسيدها در طيف وسيعي از فرآورده ها از جمله کرم ها، امولسيون هاي مايع، پمادها، ژل ها و مواد پاک کننده پوست در بازار ديده مي شود. هر چه غلظت اين مواد، مدت زمان تماس آن با پوست و تعداد دفعات استفاده آن بيشتر باشد، اثرات آن روي پوست واضح تر است و البته احتمال آزار و التهاب پوستي نيز افزايش مي يابد.
همانطور که گفته شد فرآورده اي را مي توانيد بدون تجويز پزشک متخصص پوست به کار ببريد که غلظت آن 10 درصد کمتر از آن باشد. اين درصد روي قوطي کرم درج شده است.
غلظت هاي تا 50 درصد که با نظارت و تجويز پزشک قابل دسترس است براي پيلينگ شيميايي سطحي پوست و يک دوره درماني هر چند روز يک بار استفاده مي شود.
غلظت هاي 50 تا 70 درصد نيز فقط توسط پزشک و براي پيلينگ شيميايي سطحي پوست مورد استفاده قرار مي گيرد.
لايه برداري در غلظت پايين ( تا 10 درصد ) اين مزيت را دارد که اتصال سلول هاي در حال مرگ و مرده را با لايه خارجي پوست سست مي کند. به همين دليل لايه کراتيني پوست تشکيل نمي شود و سلول هاي جديد که از عمق مي آيند، جاي سلول هاي قديمي را در لايه خارجي پوست مي گيرند. جايگزيني لايه ي کراتيني خشک و صدمه ديده با لايه ي جديد و نازک به پوست، ظاهري صاف و درخشان مي بخشد.

درمان پيري پوست

حتماً در مورد اثراتي که اشعه هاي مضر خورشيد براي پوست به همراه دارند، زياد شنيده ايد اگر اهل تلويزيون نگاه کردن باشيد احتمالاً گزارش راننده کاميوني را که نيمي از صورتش در معرض آفتاب، پير و چروکيده و نيمي ديگر جوان و نيمه صاف بود ديده ايد. آفتاب با پوست ما چنين مي کند!
تحقيقات دانشمندان نشان داده است که استفاده از ترکيبات آلفا هيدروکسي اسيد اثري مثبت روي پوست صدمه ديده از آفتاب دارد. البته در اين ميان از تأثير رتينوئيک اسيد نيز در کم کردن اثرات پيري پوست نمي توان غافل شد.
رتينوئيدها از نظر ترکيب شيميايي شبيه ويتامين A هستند و در درمان بسياري از بيماري هاي پوست به کار مي روند. استفاده از اين ماده، روند پيري پوست را که از تابش آفتاب و پيري شناسنامه اي ناشي مي شود به تأخير مي اندازد يا حتي معکوس مي کند رتينوئيد اسيدها به وضوح پوست را نرم تر و کلفت تر مي کند و چين و چروک ها را کاهش مي دهد و حتي از بين مي برد. رتينوئيد اسيد، دارو است و به همين دليل بايد با تجويز پزشک خريداري و دقيقاً بر اساس دستورالعمل پزشک مصرف شود.

بيزابولول، ماده ضد تحريک لايه بردارها

بعضي از آلفا هيدروکسي اسيدها خواص ضد التهابي دارند. اين به علت خاصيت آنتي اکسيداني آنهاست که از صدمه ي احتمالي راديکال هاي آزاد اکسيژن جلوگيري مي کند.
ماده ضد التهاب و جوان کننده گياهي بيزابولول چنين خواصي دارد. اين ماده از عصاره گياه بابونه تهيه و مانع تحريک شديد پوستي مي شود. البته ممکن است استفاده از اين کرم ها براي برخي افراد که پوست حساس تري دارند همراه با تحريک هاي پوستي باشد. اما اگر تحريک پوستي در حد قرمزي کم و قابل تحمل باشد، نشانه اثربخشي کرم است و منجر به منع مصرف نمي شود ولي اگر تحريک ها شديد بود و به صورت قرمزي، سوزش و خارش شديد ايجاد شد، بايد مصرف کرم قطع و به پزشک متخصص مراجعه شود.

دستورالعمل استفاده از لايه بردارها

براي استفاده ي صحيح از کرم هاي لايه بردار و نتيجه گيري بهتر از مصرف آن، بايد به اين صورت عمل شود:
1- ابتدا و در سه روز اول، کرم روي پوست ساعد دست آزمايش شود. چنانچه سرخي، خارش يا تحريک رخ نداد، مصرف آغاز شود.
2- سپس دو شب در ميان، پنج نوبت به مقدار بسيار کم ( به اندازه يک عدس ) در نواحي کمتر حساس صورت ( به جز دور چشم و دور لب ) ماليده شود.
3- بعد از آن پنج نوبت، يک شب در ميان به همان ميزان کم استفاده شود.
4- آنگاه هر شب و به مقدار بيشتري ( به اندازه يک نخود ) در هر نوبت استفاده شود.
5- به ياد داشته باشيد در طول لايه برداري، پوست حساس و نازک مي شود. بنابراين توصيه مي شود. کرم هاي لايه بردار حتماً در شب استفاده شود تا اشعه UV خورشيد پوست را تحريک نکند.
6- در طول دوره لايه برداري، پوست صورت نازک شده و تبخير رطوبت پوست بيشتر مي شود. بنابراين در طول روز، کرم مرطوب کننده و نوشيدن آب به ميزان کافي ( حداقل 8 ليوان در روز ) فراموش نشود.

از آفتاب فاصله بگيريد

گزارش هايي که از مصرف لايه بردارها منتشر شده است. نشان مي دهد، استفاده طولاني مدت از آلفا هيدروکسي اسيد باعث افزايش حساسيت پوست به اشعه ماوراي بنفش مي شود بنابراين کساني که از اين فرآورده استفاده مي کنند بايد از قرار گرفتن بيش از حد در برابر آفتاب پرهيز کنند و ضد آفتاب با SPF بالاي 50 در طول روز ( 10 صبح تا 4 بعد از ظهر ) به مقدار دو و نيم بند انگشت و به تمام قسمت هاي صورت، گردن و گوش بمالند.

نوع پوست خود را دريابيد

ترکيبات لايه برداري براي پوست مختلف متفاوت است بنابراين هنگام خريداري اين محصول، دقت کنيد بر اساس نوع پوست خود لايه برداري را آغاز کنيد. اين انتخاب واقعاً حياتي است چون در صورت اشتباه مي تواند وضعيت شما را بدتر کند.

مواردي که مي توان از لايه برداري استفاده کرد

در صورتي که آکنه داريد و با جوش هاي سر سياه و سر سفيد، ضايعات التهابي و ضايعات کيستيک دست و پنجه نرم مي کنيد با کک و مک و لک هاي تيره داريد و از چين و چروک هاي ظريف ناشي از آفتاب رنج مي بريد، لايه برداري منعي ندارد و حتي مي توان گفت بسيار هم مناسب است.

مواردي که نبايد از لايه برداري استفاده کرد

و اما لايه برداري براي پوست هاي خيلي حساس، پوست تيره و پوست افرادي که داروهاي حساس به نور استفاده مي کنند، مثل داروي تتراسايکلين اصلاً مناسب نيست. همچنين افرادي که به طور مکرر تبخال مي زنيد نيز نبايد لايه برداري کنند. لايه برداري را زماني آغاز کنيد که از لحاظ رواني آمادگي آن را داشته باشيد و استرس کمتري داريد. لايه برداري به افرادي که انتظارات غير واقعي دارند و بيماران وسواسي اصلاً توصيه نمي شود.

کرم با کرم تفاوت دارد!

صدها شرکت در جهان، فرآورده هاي آلفاهيدروکسي اسيد را با غلظت هاي مختلف توليد مي کنند. بايد توجه داشت تأثير ترکيب آلفا هيدروکسي اسيدها به روش توليد آن و ماده حاملي بستگي دارد که اسيد در آن حل شده است. کرم اسيد گليکوليک ساخته شده توسط يک دارو ساز با يک کارخانه محلي، ممکن است از فرآورده توليد شده توسط يک توليد کننده بزرگ با سال ها تجربه، اثر کمتري داشته باشد به همين دليل معمولاً استفاده از فرآورده هاي ساخت شرکت هاي معتبري که داراي نشان سازمان غذا و دارو روي بسته يا قوطي کرم هستند توصيه مي شود.
منبع مقاله :
نشريه بهداشت زنان، شماره 48